ΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Είχα ασχοληθεί με το θέμα αυτό πριν από αρκετό καιρό με αφορμή την τραγική φιγούρα ενός πεινασμένου – ταλαιπωρημένου μετανάστη. Από τότε πολλά έχουν συμβεί, πάρα πολλά. Γεγονότα που διαφοροποίησαν τη θέση μας στο παγκόσμιο και τοπικό γίγνεσθαι.

Γεγονότα που πέρα από την αλλαγή που επέφεραν στην καθημερινότητά μας συνέβαλαν στην ευαισθητοποίηση πολλών εξ ημών σε ότι αφορά στον ανθρώπινο πόνο αλλά και στην αντίδραση κάποιων. Το βλέπω καθημερινά γύρω μου όταν εντοπίζω κάποιους που έγιναν πιο σκληροί, κάποιους που παρέμειναν αδιάφοροι, κάποιους που έγιναν πιο συμπονετικοί, με τραγικότερη την κατάσταση της ενδοπροβολής του γεγονότος από κάποιους που επιφυλλάσσουν για τους εαυτούς τους το ρόλο του παθητικού αποδέκτη.

Ο Φρόυντ είχε πει ότι οι άνθρωποι αναζητούν ενστικτωδώς την ικανοποίηση αλλά καταβάλλουν περισσότερη προσπάθεια για ν’ αποφύγουν τον πόνο. Συνεχίζοντας ότι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο περισσότερος κόσμος δέχεται να θυσιάσει την ικανοποίησή του αφού πιστεύει ότι ο πολιτισμός μπορεί να του προσφέρει λιγότερο πόνο (αρχή της ηδονής – αρχή της πραγματικότητας – μετουσίωση).

Το μεγάλο ερώτημα όμως είναι ποιος κερδίζει περισσότερο από τον πολιτισμό;

Κερδίζουν αυτοί που θυσιάζουν κάτι από την ικανοποίησή τους γιατί πιστεύουν σε ένα καλύτερο αύριο που τελικά αποδεικνύεται ψεύτικο; Η επιβεβαιώνεται τελικά με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο αυτό που Φρόυντ υποστήριξε; Ότι δηλαδή η πραγματικότητα παρέχει πολύ περισσότερες ευκαιρίες να δοκιμάσει κανείς την εμπειρία του πόνου παρά αυτή της ικανοποίησης.

Το βρόμικο παιχνίδι που παίζεται στις πλάτες αυτών των ταλαιπωρημένων ανθρώπων για πολλά χρόνια είναι απαράδεκτο και τελικά η άκριτη υιοθέτηση της μιας ή της άλλης στάσης ή η αδιαφορία, το μόνο που κάνει είναι να διαιωνίζει την υφιστάμενη κατάσταση.

Υπάρχει μια βασική αρχή που υποστηρίζει πως όταν τα πράγματα περιπλέκονται ο μόνος δρόμος για να αντιμετωπίσεις την πραγματικότητα είναι αυτός της απλής λογικής.

Η απλή λογική λέει πως πρέπει να κάνεις τα πάντα για να βοηθήσεις αυτούς τους ανθρώπους στο μέτρο του δυνατού.

Η απλή λογική λέει πως οι δυνατότητες της Ελλάδας για παροχή βοήθειας
-ειδικότερα τώρα με την κρίση- είναι σχεδόν ανύπαρκτες.

Η απλή λογική λέει πως η μαζική φυγή κάποιων ανθρώπων από τα προβλήματα και η μη αντιμετώπισή τους στην ρίζα τους, θα τα διαιωνίσει, θα τα κουκουλώσει, θα τα γιγαντώσει και στην υφιστάμενη περίπτωση θα τα απλώσει σε όλον τον κόσμο.

Η απλή λογική λέει πως σωστή βοήθεια είναι η αποτελεσματική βοήθεια.

Η απλή λογική λέει πως δεν υπάρχει πιο βαθιά ανθρώπινη αγάπη από αυτή που θα σε κάνει να πονέσεις όταν τη δώσεις και που ίσως σε κάνει μισητό σε κάποιους που περιχαρακώνουν την ευαισθησία τους σε μια στιγμιαία παροχή βοήθειας ή σε μια αναποτελεσματική παροχή βοήθειας.

Η πραγματικότητα λέει πως οι άνθρωποι αυτοί αφέθηκαν στην τύχη τους (αυτή που επεφύλαξε γι’ αυτούς το πολιτικό τους σύστημα, η θρησκεία τους, η κουλτούρα τους) και οδηγήθηκαν από ένα αδυσώπητο υπερ-καπιταλιστικό σύστημα στον νέο τους ρόλο : των ομάδων συμπίεσης του εργατικού κόστους. Γι’ αυτό και είναι επιθυμητοί.

Η πραγματικότητα λέει πως ο νέος τους ρόλος εξυπηρετεί ενίοτε και διάφορες πολιτικές σκοπιμότητες (της αριστεράς και της δεξιάς) στις χώρες υποδοχής τους. Γι’ αυτό και είναι επιθυμητοί.

Η πραγματικότητα λέει πως η συναίνεση των παγκόσμιων κέντρων εξουσίας και αποφάσεων (αυτών που θα μπορούσαν να παρέμβουν αποφασιστικά για να λύσουν το πρόβλημα) στο σοκ που δημιουργείται από την κατάσταση αυτή, είναι δεδομένη, μιας και εξυπηρετεί τον διττό στόχο της μετάθεσης των ευθυνών τους στους απλούς πολίτες διαφόρων χωρών και της αποσταθεροποίησης του περιβάλλοντος των χωρών υποδοχής. Γι’ αυτό και είναι επιθυμητοί.

Η πραγματικότητα λέει πως επειδή αυτοί οι άνθρωποι είναι επιθυμητοί το πρόβλημά τους δεν θα αντιμετωπισθεί ποτέ από κανέναν αποτελεσματικά.

Και έτσι, όσο αποδεχόμαστε ως δικό μας ρόλο την υιοθέτηση μόνο κάποιας από τις δύο θέσεις: βοήθεια ή μη βοήθεια, μπορούμε να αφήνουμε τον καιρό να περνάει χωρίς να αναλαμβάνουμε ποτέ λογική δράση, χωρίς να ορθώνουμε το ανάστημά μας, να λέμε αλήθειες και να διεκδικούμε την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος στη ρίζα του.

Th. S.